એન્જિનિયરો માટે કેન્દ્ર સરકારનું મહત્વપૂર્ણ પગલું : કેન્દ્ર સરકાર રજિસ્ટ્રેશન બિલ લાવવાની તૈયારીમાં

ડોકટરો-વકીલોની જેમ હવે એન્જિનિયરોનું પણ થશે રજીસ્ટ્રેશન : ઈન્ડિયન પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ (IPEC)ની રચના અને તેનું મહત્વ

ભારતમાં એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રને વધુ વ્યવસ્થિત અને વ્યવસાયિક બનાવવા માટે કેન્દ્ર સરકાર એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરવા જઈ રહી છે. ડૉક્ટરો, વકીલો અને ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સની જેમ હવે એન્જિનિયરો માટે પણ રજિસ્ટ્રેશન ફરજિયાત બનશે. આ માટે સરકાર ‘પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ બિલ-2025’ લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે, જેના હેઠળ ઈન્ડિયન પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ (IPEC)ની સ્થાપના થશે. આ પગલું એન્જિનિયરિંગ પ્રોફેશનલ્સની ગુણવત્તા, જવાબદારી અને નૈતિક ધોરણોને સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ છે. અખિલ ભારતીય તકનીકી શિક્ષણ પરિષદ (AICTE)એ આ બિલનો ડ્રાફ્ટ જાહેર કર્યો છે અને 10 એપ્રિલ સુધી જનતા પાસેથી સૂચનો માંગ્યા છે. આ લેખમાં જાણીએ કે આ નવી પહેલ શા માટે મહત્વની છે અને તેનાથી એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રમાં શું ફેરફાર આવશે.

Indian Professional Engineers Bill: ભારતમાં ડૉક્ટરો, વકીલો અને CAની જેમ એન્જિનિયરોનું પણ રજિસ્ટ્રેશન થશે. કેન્દ્ર સરકારે આર્કિટેક્ચર, લૉ અને ફાર્મસી કાઉન્સિલની જેમ એન્જિનિયરો માટે એક એપેક્સ રેગુલેટરી બોડી (Apex Regulatory Body) બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. સરકાર, પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ બિલ-2025 લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. ઈન્ડિયન પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ (IPEC)ની રચના કરવામાં આવશે, જે ભારતમાં એન્જિનિયરોને પ્રોફેશનલનો દરજ્જો અપાવવાનું કામ કરશે.

AICTEએ ડ્રાફ્ટ બિલ જાહેર કર્યું

પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ એન્જિનિયરોના રજિસ્ટ્રેશન, દેખરેખ (મોનેટરિંગ) અને નિયમન (રેગુલેટિંગ)નું કામ કરશે. અખિલ ભારતીય તકનીકી શિક્ષણ પરિષદ (AICTE)એ આ ઈન્ડિયન પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ (IPEC)ને ઔપચારિક સ્વરૂપ આપવા માટે એક ડ્રાફ્ટ બિલ જાહેર કર્યું છે અને 10 એપ્રિલ સુધી આ પ્રસ્તાવ પર જનતા પાસેથી પ્રતિસાદ માંગ્યો છે. AICTEના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ ડૉ. અભય જેરેનું કહેવું છે કે, આ ભારતમાં એન્જિનિયરો માટે પ્રથમ વખત કેન્દ્રીય રજિસ્ટ્રેશન સિસ્ટમ (Centralized Registration System) છે. આનાથી રજિસ્ટર્ડ એન્જિનિયરોને શાનદાર કરિયર માટે ટ્રેનિંગ અને સ્કિલ ડેવલોપમેન્ટ પ્રોગ્રામની તકો પણ મળશે.

શા માટે કરાશે કાઉન્સિલની રચના?

ભારતમાં આર્કિટેક્ટ, વકીલો અને ફાર્માસિસ્ટની જેમ એન્જિનિયરોને પ્રોફેશનલ રીતે પ્રેક્ટિસ કરવા માટે રજિસ્ટ્રેશનની જરૂર નથી હોતી. જોકે, એન્જિનિયરિંગ ફિલ્ડના ઝડપી વિસ્તરણ અને વિનિયમિત ક્વોલિટી સ્ટાન્ડર્ડની વધતી માંગની સાથે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP) 2020એ એન્જિનિયરિંગ પ્રોફેશનલ્સ માટે એક સ્વતંત્ર સંસ્થાના નિર્માણની ભલામણ કરી હતી. ઉત્તમ કૌશલ્ય વિકાસ, જવાબદારી અને નૈતિક ધોરણોને સુનિશ્ચિત કરવા માટે કેન્દ્ર સરકારે ઈન્ડિયન પ્રોફેશનલ એન્જિનિયર્સ કાઉન્સિલ (IPEC)ની સ્થાપનાની દિશામાં પગલાં ભર્યાં છે. IITs, IIITs, NITs અને અખિલ ભારતીય શિક્ષણ પરિષદ (AICTE)માંથી એન્જિનિયરિંગ કરનારા નવા-જૂના વિદ્યાર્થીઓએ રજિસ્ટ્રેશન કરાવવું ફરજિયાત રહેશે.

કાઉન્સિલમાં કોણ હશે, જે દેખરેખ કરશે?

કાઉન્સિલમાં 27 સભ્યો હશે, જેમાં 16 નામાંકિત સભ્યો અને માન્યતા પ્રાપ્ત એન્જિનિયરિંગ સંસ્થાઓના 11 પ્રતિનિધિઓનો સમાવેશ થશે. આમાં કેન્દ્રીય શિક્ષણ મંત્રાલયના સચિવ, IITના નિદેશક, AICTEના પૂર્વ અધ્યક્ષ, એન્જિનિયરિંગ ઈન્ડસ્ટ્રીના એક્સપર્ટ અને સરકાર દ્વારા નામાંકિત સભ્યો હશે. પરિષદના અધ્યક્ષની પસંદગી એક સ્વતંત્ર સર્ચ કમિટી દ્વારા કરવામાં આવશે. બોર્ડમાં સરકારે ડ્રાફ્ટ બિલ પર 10 એપ્રિલ સુધી જનતા પાસેથી પ્રતિક્રિયા માંગી છે. પ્રતિક્રિયાના આધારે બિલને મંજૂરી માટે પ્રસ્તુત કરતા પહેલા સુધારા કરવામાં આવશે.